An ninh và minh bạch là điều kiện tiên quyết để phát triển

Ba yêu cầu then chốt

Thực tiễn quốc tế cho thấy, nhiều sàn giao dịch tài sản mã hóa lớn từng bị tấn công, khai thác lỗ hổng kỹ thuật và sai sót trong quá trình vận hành, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản cho nhà đầu tư và làm suy giảm niềm tin thị trường.

Chia sẻ tại Hội thảo chuyên sâu “Vận hành và giám sát thị trường tài sản mã hóa” diễn ra ngày 18/12, ông Vũ Duy Hiền - Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) cho rằng, việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa ở Việt Nam chỉ có thể đạt được mục tiêu lâu dài nếu được xây dựng trên nền tảng an ninh mạng vững chắc, cơ chế giám sát minh bạch và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

Từ góc nhìn tổng thể, ông Hiền chia sẻ, tài sản mã hóa ngày càng vượt ra khỏi phạm vi của một loại hình tài sản tài chính mới để trở thành một cấu phần quan trọng của hạ tầng kinh tế số toàn cầu. Công nghệ blockchain với các đặc tính như minh bạch, xác thực tức thời và giảm chi phí trung gian đang tạo điều kiện cho nhiều mô hình ứng dụng mới trong các lĩnh vực tài chính, logistics, quản lý tài sản và dịch vụ công. Trong bối cảnh đó, việc Việt Nam chủ động thí điểm vận hành thị trường tài sản mã hóa được xem là bước đi cần thiết để không bị tụt lại trong làn sóng đổi mới tài chính trên thế giới.

Tại Việt Nam hiện có khoảng 17 - 18 triệu người dùng tài sản mã hóa, tương đương gần 20% dân số. Ảnh tư liệu

Lý giải thêm về tính tất yếu của cơ chế thí điểm, ông Hiền khẳng định, đây là con đường phù hợp để Việt Nam vừa tiếp cận xu thế mới, vừa kiểm soát được rủi ro. Thông qua thí điểm, Nhà nước có thể giới hạn phạm vi triển khai ở mức an toàn, đồng thời thu thập dữ liệu thực tiễn nhằm hoàn thiện chính sách. Nếu được vận hành đúng chuẩn, thị trường tài sản mã hóa còn có thể mở rộng không gian tăng trưởng, thu hút đầu tư công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hình thành các dịch vụ giá trị gia tăng mới cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng nhấn mạnh, tiềm năng chỉ có thể trở thành hiện thực khi thị trường được đặt trên nền tảng an ninh mạng vững chắc. Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, theo ông Hiền, có 3 yêu cầu then chốt cần được ưu tiên.

Trước hết, là bảo đảm an toàn, an ninh mạng cho toàn bộ chuỗi vận hành, từ nền tảng giao dịch, lưu ký, quản lý, quản trị rủi ro đến bảo vệ dữ liệu người dùng. Cùng với đó, xây dựng cơ chế giám sát minh bạch và có khả năng phản ứng nhanh, cho phép theo dõi dòng tiền, đánh giá "sức khỏe" hệ thống, nhận diện rủi ro thanh lý và phát hiện kịp thời các hành vi bất thường của thị trường.

Bên cạnh hai yếu tố trên, việc thúc đẩy hợp tác trong nước và quốc tế cũng được xem là điều kiện quan trọng để học hỏi kinh nghiệm quản lý, chia sẻ mô hình vận hành hiệu quả và áp dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Vũ Trần Ái Tâm - Giám đốc phát triển kinh doanh OKX Global nêu quan điểm, các bên cần đánh giá thị trường tài sản số theo hướng an toàn, minh bạch và có trách nhiệm, đáp ứng các yêu cầu cao hơn về an ninh hệ thống, minh bạch thị trường, bảo vệ người dùng, tuân thủ các quy định. Việc đảm bảo an toàn, minh bạch và trách nhiệm là nền tảng quan trọng để xây dựng niềm tin, thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường tài sản số.

"Các quốc gia có thể lựa chọn mô hình quản lý khác nhau, nhưng điểm chung của một thị trường khỏe mạnh vẫn là an toàn, minh bạch và có trách nhiệm" - bà Ái Tâm nói.

Dư địa phát triển lớn, nhưng cần lộ trình thận trọng

Bà Lê Vũ Hương Quỳnh - Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Tether nhìn nhận, Việt Nam đang ở vị thế đặc biệt khi quy mô sử dụng tài sản mã hóa luôn đứng trong nhóm dẫn đầu thế giới. Tại Việt Nam hiện có khoảng 17 - 18 triệu người dùng tài sản mã hóa, tương đương gần 20% dân số, cho thấy mức độ quan tâm và khả năng tiếp nhận công nghệ mới của thị trường trong nước.

Bên cạnh đó, Việt Nam là quốc gia nhận kiều hối lớn và có hoạt động xuất khẩu sôi động, tạo dư địa đáng kể cho việc ứng dụng tài sản mã hóa trong thương mại và thanh toán xuyên biên giới. Theo bà Quỳnh, trong khoảng 2 - 3 năm tới, các ứng dụng liên quan đến chuyển tiền xuyên biên giới và token hóa tài sản thực sẽ là những trụ cột giàu tiềm năng nếu được đặt trong một khung pháp lý ổn định, bền vững, có tính tuân thủ cao.

Để hình thành nền tảng cho thị trường tài sản mã hóa phát triển lành mạnh, bà Quỳnh cho rằng, Việt Nam cần tiếp cận theo lộ trình thận trọng, có kiểm soát và dựa trên 3 trụ cột cốt lõi.

Thứ nhất, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý. Việc hiểu đúng bản chất của tài sản mã hóa, cơ chế vận hành của thị trường và vai trò của các chủ thể tham gia là cơ sở để xây dựng các nguyên tắc pháp lý phù hợp với điều kiện thực tiễn cũng như tiềm năng phát triển của Việt Nam.

Thứ hai, nâng cao năng lực của doanh nghiệp và các định chế trung gian tham gia thị trường, bao gồm sàn giao dịch, công ty chứng khoán và các đơn vị cung cấp dịch vụ tài chính công nghệ. Đây là những chủ thể kết nối trực tiếp với nhà đầu tư, do đó cần được đào tạo bài bản về vận hành an toàn, bảo mật hệ thống, quản trị rủi ro và tuân thủ pháp luật. Bà Quỳnh nhấn mạnh, thanh khoản là yếu tố then chốt quyết định sự ổn định và tính minh bạch của giao dịch, giúp giá cả phản ánh sát cung - cầu và hạn chế biến động bất thường.

Cuối cùng, đào tạo và nâng cao hiểu biết tài chính cho nhà đầu tư là điều kiện nền tảng để thị trường phát triển bền vững. Nhà đầu tư cần được trang bị kiến thức đầy đủ về sản phẩm, rủi ro và trách nhiệm với quyết định của mình.

Theo bà Quỳnh, chỉ khi cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các hiệp hội cùng phối hợp triển khai đồng bộ các trụ cột này, đồng thời đặt an toàn, an ninh lên hàng đầu ngay từ giai đoạn khởi động, thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam mới có thể phát triển ổn định, minh bạch và có trách nhiệm.