Bước tiến trong hoàn thiện cơ chế quản lý và khai thác tài sản công

Cụ thể hóa nhóm đối tượng được ưu tiên thuê nhà công

Điểm nhấn quan trọng nhất của Nghị định 286/2025/NĐ-CP là việc sửa đổi các quy định liên quan đến cho thuê nhà là tài sản công không sử dụng vào mục đích để ở. Các điều chỉnh mới hướng đến mục tiêu vừa bảo đảm hiệu quả khai thác, vừa tạo điều kiện cho các đối tượng ưu tiên tiếp cận quỹ nhà công phục vụ hoạt động xã hội, kinh tế.

Theo quy định mới, nhóm đối tượng được ưu tiên thuê nhà công được mở rộng và xác định cụ thể hơn, bao gồm: Các tổ chức hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ nhưng chưa có trụ sở làm việc ổn định; các cơ sở thực hiện xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường - thuộc danh mục do Thủ tướng Chính phủ quy định; hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác đủ điều kiện hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước theo Luật Hợp tác xã, thuê nhà để làm trụ sở, nhà kho, cửa hàng trưng bày hoặc phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Nghị định số 286/2025/NĐ-CP là bước tiến trong hoàn thiện cơ chế quản lý và khai thác tài sản công. Ảnh minh họa

Việc mở rộng này có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh kinh tế tập thể và khu vực xã hội hóa đang được Nhà nước khuyến khích phát triển. Bằng cách cho phép các tổ chức này sử dụng quỹ nhà công với chi phí hợp lý, Nhà nước không chỉ giúp họ có điều kiện mở rộng hoạt động mà còn tận dụng, khai thác hiệu quả tài sản công đang để trống hoặc chưa sử dụng hết công suất.

Rút ngắn thủ tục, tăng tính chủ động của địa phương

Một thay đổi đáng chú ý khác là chuyển thẩm quyền ban hành chính sách ưu đãi từ HĐND sang UBND cấp tỉnh. Theo đó, UBND cấp tỉnh được phép quy định chính sách miễn, giảm tiền thuê nhà cho các đối tượng ưu tiên dựa trên điều kiện thực tế tại địa phương.

Thủ tục miễn, giảm tiền thuê nhà cũng được quy định cụ thể, minh bạch hơn. Cụ thể, tổ chức, cá nhân thuộc diện ưu tiên chỉ cần nộp đơn đề nghị kèm hồ sơ chứng minh cho đơn vị quản lý nhà. Trong thời hạn 10 ngày làm việc, đơn vị này phải xem xét và ra quyết định miễn, giảm tiền thuê nhà theo chính sách của UBND tỉnh.

Việc rút ngắn quy trình và giao quyền trực tiếp cho UBND cấp tỉnh không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ giải quyết mà còn tăng tính tự chủ, trách nhiệm của chính quyền địa phương. Đồng thời, cơ chế này được đánh giá là phù hợp với chủ trương phân cấp quản lý, phát huy vai trò của địa phương trong việc quản lý và khai thác tài sản công theo hướng hiệu quả, linh hoạt hơn.

Đồng bộ hóa chính sách giảm tiền thuê nhà và thuê đất

Một điểm mới khác thể hiện tư duy quản lý thống nhất là việc bổ sung quy định giảm tiền thuê nhà tương ứng với chính sách giảm tiền thuê đất. Theo đó, khi Chính phủ quyết định giảm tiền thuê đất cho một số đối tượng nhằm điều hành kinh tế - xã hội (như giảm 30% tiền thuê đất trong giai đoạn 2023-2024), UBND cấp tỉnh được phép quyết định giảm tiền thuê nhà cho các đối tượng thuê nhà công, nhưng mức giảm không vượt quá mức giảm tiền thuê đất.

Quy định này đảm bảo sự công bằng và đồng bộ trong chính sách hỗ trợ, đặc biệt trong các giai đoạn nền kinh tế gặp khó khăn. Việc cho phép giảm tiền thuê nhà công giúp giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở giáo dục - y tế xã hội hóa, qua đó góp phần ổn định sản xuất, duy trì việc làm và thúc đẩy phục hồi kinh tế.

Bộ Tài chính - đơn vị được giao xây dựng nghị định cũng đã đưa ra đánh giá cụ thể về Nghị định 286/2025/NĐ-CP. Theo Bộ Tài chính, nghị định là một bước tiến trong hoàn thiện khung pháp lý về quản lý tài sản công. Việc sửa đổi, bổ sung đồng bộ nhiều nghị định cùng lúc giúp loại bỏ chồng chéo, mâu thuẫn trong các quy định hiện hành, đồng thời tạo nền tảng pháp lý rõ ràng cho việc khai thác, sử dụng tài sản công theo hướng hiệu quả, tiết kiệm và minh bạch.

Đồng thời, từ góc độ kinh tế - tài chính, Bộ Tài chính cho biết, những điều chỉnh tại Nghị định 286/2025/NĐ-CP sẽ mang lại tác động tích cực ở nhiều khía cạnh như: Tăng khả năng huy động nguồn lực xã hội vào việc khai thác tài sản công, đặc biệt trong lĩnh vực xã hội hóa dịch vụ công; giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, khi quỹ nhà công được sử dụng đúng mục đích, mang lại doanh thu hợp lý thay vì bị bỏ không; khuyến khích phát triển kinh tế tập thể, góp phần thực hiện mục tiêu của Luật Hợp tác xã và các chính sách phát triển bền vững.

Cùng với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Luật Đất đai 2024, Nghị định 286/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tạo nên một chỉnh thể pháp lý thống nhất, góp phần tăng tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả trong quản lý tài sản nhà nước từ trung ương đến địa phương.