Tổng kiểm kê tài sản công: Nền tảng quản lý tài sản công gắn với chuyển đổi số

Hoàn thành bức tranh toàn cảnh về tài sản công

Thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực kinh tế, cùng Nghị quyết số 74/2022/QH15 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai Đề án Tổng kiểm kê tài sản công trên phạm vi toàn quốc theo Quyết định số 213/QĐ-TTg ngày 1/3/2024.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam tiến hành một cuộc kiểm kê quy mô toàn quốc, đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương. Mục tiêu của đợt kiểm kê là xác định đầy đủ, chính xác quy mô, cơ cấu, giá trị và hiện trạng sử dụng toàn bộ tài sản công, từ trụ sở làm việc, phương tiện, cơ sở vật chất đến các công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, cấp nước, chợ, thiết chế văn hóa - thể thao…

Trung tâm dịch vụ hành chính công Hà Nội. Ảnh: Dũng Minh

Dưới sự đôn đốc và hướng dẫn của Bộ Tài chính, các đơn vị trên cả nước đã chủ động triển khai kế hoạch chi tiết, áp dụng phần mềm kiểm kê hiện đại nhằm đồng bộ dữ liệu và tránh sai lệch. Đến giữa năm 2025, 100% bộ, ngành, địa phương đã hoàn tất việc kiểm kê với hơn 80.456 đơn vị tham gia, ghi nhận tổng giá trị tài sản công hơn 11,9 triệu tỷ đồng.

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, kết quả của cuộc tổng kiểm kê đã giúp làm rõ bức tranh toàn cảnh về nguồn lực quốc gia, đồng thời khắc phục tình trạng chồng chéo, thiếu nhất quán dữ liệu về tài sản công đã kéo dài nhiều năm. Cũng qua tổng kiểm kê, nhiều cơ quan, đơn vị đã phát hiện ra tài sản chưa được ghi nhận, hoặc sử dụng sai mục đích; từ đó tiến hành xử lý, điều chuyển, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng và giảm lãng phí. Đây là bước chuyển mạnh về tư duy quản lý tài sản công từ hành chính, thủ công sang cơ sở dữ liệu số, chuẩn hóa và minh bạch.

Nhằm phát huy kết quả đạt được, ngày 26/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 23/CT-TTg yêu cầu các bộ, ngành và địa phương chủ động sử dụng kết quả kiểm kê làm căn cứ quan trọng trong hoạch định chính sách, đầu tư công và quản lý ngân sách nhà nước.

Chỉ thị nhấn mạnh, kết quả tổng kiểm kê năm 2025 sẽ là nền tảng để đổi mới quản lý tài sản công gắn với chuyển đổi số, chuẩn hóa dữ liệu và phòng ngừa thất thoát, lãng phí.

Chuẩn hóa dữ liệu, thích ứng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Phát huy thành quả của năm 2025, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 3531/QĐ-BTC ngày 17/10/2025 về kế hoạch tổng kiểm kê tài sản công năm 2026 với thời điểm chốt số liệu 0h ngày 1/1/2026.

Đợt tổng kiểm kê này có ý nghĩa đặc biệt khi diễn ra trong bối cảnh tái cơ cấu tổ chức bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các địa phương. Mục tiêu trọng tâm là chuẩn hóa dữ liệu tài sản công, nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng và phục vụ xây dựng báo cáo tài chính nhà nước toàn diện, minh bạch.

Theo kế hoạch, từ tháng 10 - 12/2025, các bộ, ngành, địa phương sẽ thành lập Ban chỉ đạo, tổ chức tập huấn nghiệp vụ và chuẩn bị dữ liệu kiểm kê. Từ 1/1 đến 31/3/2026, công tác kiểm kê thực tế được tiến hành đồng loạt trên cả nước. Các đơn vị phải gửi báo cáo tổng hợp trước ngày 31/5/2026, và Bộ Tài chính sẽ hoàn thành báo cáo toàn quốc vào tháng 7/2026.

Đặc biệt, Bộ Tài chính nhấn mạnh việc phát huy tối đa kết quả kiểm kê năm 2025, đảm bảo tính kế thừa dữ liệu và kết nối với hệ thống quản lý tài sản công hiện đại. Đây là bước đi thiết thực trong tiến trình số hóa và quản trị tài sản công bằng dữ liệu, hướng tới một nền tài chính công minh bạch và hiệu quả hơn. Thực hiện chỉ đạo này, các địa phương đang lên kế hoạch cho đợt tổng kiểm kê tài sản công năm 2026.

Là địa phương có khối lượng tài sản công lớn nhất nhì trong cả nước, Hà Nội đã tiên phong đưa ra kế hoạch kiểm kê cho năm 2026 với những bước đi chủ động, bài bản và quyết liệt trong thực hiện.

Cụ thể, tại Kế hoạch số 292/KH-UBND do Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng ký đã chia hoạt động kiểm kê thành 2 nhóm chính. Nhóm 1 là tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, gồm trụ sở làm việc, cơ sở sự nghiệp, xe ô tô, tài sản cố định đặc thù… Nhóm 2 là tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý, gồm giao thông, thủy lợi, cấp nước sạch, chợ, cụm công nghiệp, đê điều, khu công nghệ cao, thiết chế văn hóa - thể thao cơ sở, và không gian ngầm đô thị.

Cũng tại bản kế hoạch, TP. Hà Nội yêu cầu tất cả sở, ngành, phường, xã thành lập Ban chỉ đạo kiểm kê và hoàn tất chuẩn bị hồ sơ, dữ liệu trước ngày 31/12/2025. Hoạt động kiểm kê thực tế sẽ diễn ra từ 1/1 đến 31/3/2026, kết quả được tổng hợp và báo cáo về Sở Tài chính trước 31/5/2026 để gửi Bộ Tài chính.

Đáng chú ý, Hà Nội giao Sở Tài chính là đầu mối tham mưu, kiểm tra, giám sát tiến độ. Văn phòng UBND thành phố, Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Nội và Trung tâm Truyền thông, Dữ liệu thành phố phối hợp công khai tiến độ thực hiện trên các phương tiện truyền thông. Cách làm này vừa đảm bảo công khai, minh bạch, vừa nâng cao trách nhiệm của từng đơn vị trong việc quản lý và sử dụng tài sản công.

Hà Nội xác định, kết quả kiểm kê không chỉ nhằm thống kê con số, mà quan trọng hơn là làm rõ hiệu quả sử dụng tài sản, qua đó sắp xếp, điều chuyển, xử lý hoặc khai thác lại nguồn lực công phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của thủ đô.

Hướng tới hệ thống quản lý tài sản công hiện đại, minh bạch

Từ kết quả tổng kiểm kê năm 2025 đến kế hoạch kiểm kê năm 2026, có thể thấy quyết tâm nhất quán của Đảng, Nhà nước và Chính phủ trong việc chuẩn hóa dữ liệu, tăng cường kỷ cương và hiệu quả quản lý tài sản công.

Để phát huy hơn nữa kết quả đạt được, Bộ Tài chính tiếp tục đề nghị các bộ, ngành, địa phương: Rà soát, cập nhật thường xuyên quy định pháp luật, hướng dẫn nghiệp vụ về tài sản công; đẩy mạnh đào tạo, tập huấn, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý, kế toán; phân cấp và phân quyền hợp lý, gắn với kiểm tra, giám sát chặt chẽ; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý, theo dõi và khai thác dữ liệu tài sản công.

Có thể thấy, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, tổng kiểm kê tài sản công không chỉ là hoạt động kỹ thuật mang tính định kỳ, mà còn là bước ngoặt trong cải cách nền tài chính công quốc gia. Đây cũng chính là nền tảng dữ liệu vững chắc giúp Nhà nước hoạch định chính sách tài chính - ngân sách hiệu quả, sử dụng tiết kiệm nguồn lực, phòng ngừa thất thoát và thúc đẩy phát triển bền vững.