Xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội

Sáng 4/11, trình bày tại Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí được nghiên cứu, xây dựng với một số nội dung sửa đổi, hoàn thiện quan trọng, để đảm bảo Luật mới được ban hành có ý nghĩa thực chất, khắc phục tồn tại, hạn chế của Luật hiện hành, đạt được các mục tiêu, yêu cầu, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và đặc biệt là chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm.

Bảo đảm tiết kiệm, chống lãng phí trong xây dựng chính sách

Theo đó, tại dự thảo Luật đã quy định cụ thể các nhóm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực Nhà nước. Đồng thời, quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong xây dựng lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày về dự án Luật.

Dự thảo Luật được hoàn thiện theo hướng tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân đều có quyền cung cấp thông tin phát hiện lãng phí. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ, thông tin phát hiện lãng phí; ngăn chặn, khắc phục kịp thời trường hợp có lãng phí xảy ra; xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm và công khai kết quả xử lý; giải trình trước cơ quan chức năng về việc để xảy ra lãng phí.

Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết các biện pháp bảo vệ cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin phát hiện lãng phí, người đấu tranh chống lãng phí và người thân của người đấu tranh chống lãng phí.

Bên cạnh đó, dự thảo quy định 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý các hành vi vi phạm. Đồng thời, bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết từng hành vi vi phạm cụ thể và chế tài xử lý kỷ luật tương ứng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và các cá nhân có liên quan để đảm bảo linh hoạt kịp thời xử lý các hành vi mới phát sinh trên thực tế.

Để có thêm cơ sở để nhân dân và các cơ quan, tổ chức có liên quan thực hiện quyền giám sát, theo dõi tình hình quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về việc công khai bắt buộc đối với một số loại tài liệu, thông tin liên quan đến tiết kiệm, chống lãng phí như các chương trình, kế hoạch, báo cáo kết quả công tác tiết kiệm, chống lãng phí; kết quả xử lý hành vi gây lãng phí. Đồng thời, bổ sung quy định về xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về tiết kiệm, chống lãng phí để kịp thời theo dõi, cập nhật tình hình thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí trên phạm vi cả nước.

Hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội theo chỉ đạo của đồng chí Tổng bí thư Tô Lâm, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị, dự thảo đã bổ sung quy định về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm. Đây là ngày của bài viết “Thế nào là Kiệm” trong tác phẩm “Cần, kiệm, liêm, chính” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đăng trên báo “Cứu quốc”.

Ngoài ra, dự thảo bổ sung quy định về trách nhiệm xây dựng, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí phù hợp với từng đối tượng, chủ thể có liên quan.

Dự thảo Luật cũng đã quy định rõ nguyên tắc bảo đảm tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn bộ quá trình xây dựng chính sách, soạn thảo, theo dõi thi hành pháp luật nhằm kịp thời phát hiện những điểm nghẽn, nút thắt và đề xuất giải pháp xử lý, đảm bảo đồng bộ, thống nhất với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước.

Các đại biểu tham dự phiên họp.

Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí

Liên quan đến Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí, dự thảo bổ sung quy định về việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí để xác định rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác phòng, chống lãng phí các nguồn lực của nền kinh tế.

Các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức chủ động đối chiếu với Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí và dự kiến nhiệm vụ trọng tâm thuộc phạm vi lĩnh vực, địa bàn quản lý để ban hành Chương trình tiết kiệm, chống lãng phí của năm sau, đảm bảo công tác tiết kiệm, chống lãng phí được thể hiện rõ nét qua những cam kết, kế hoạch, có lãnh đạo, có chỉ tiêu cụ thể, tiến hành thường xuyên, triệt để.

Ngoài ra, dự thảo Luật đã lược bỏ nhiều nội dung không còn đảm bảo đồng bộ, thống nhất, chồng chéo với các quy định pháp luật chuyên ngành theo đúng chủ trương về đổi mới công tác lập pháp, đảm bảo nguyên tắc Luật chỉ quy định các vấn đề mang tính ổn định, có giá trị lâu dài.

Thẩm tra dự án Luật, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, việc quy định cụ thể, rõ ràng hành vi lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí sẽ làm tăng tính minh bạch, tính khả thi của Luật; xác định rõ hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm; tạo cơ sở pháp lý để xây dựng quy chế nội bộ, cơ chế kiểm soát, chế tài xử lý; thúc đẩy phòng ngừa thay vì xử lý hậu quả; tăng cường niềm tin của người dân vào công tác phòng, chống lãng phí, củng cố kỷ luật công vụ; cán bộ, công chức dễ hiểu, dễ tuân thủ.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra

Cơ quan thẩm tra cũng thống nhất chỉ quy định khung, có tính nguyên tắc về nhóm các hành vi gây lãng phí và nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, kế thừa các quy định còn giá trị thực hiện tại Chương II của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiện hành, thể chế hóa chủ trương, hướng dẫn của Đảng trong tình hình mới và hoàn thiện hành vi gây lãng phí theo hướng quy định các hành vi trực tiếp gây ra lãng phí trong quản lý, sử dụng nguồn lực theo nhóm lĩnh vực, gắn với chuẩn mực quản lý như định mức, tiêu chuẩn, quy trình.

Về quy định xử lý vi phạm và bối thường, dự thảo Luật đã tiếp thu ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan thẩm tra và các cơ quan của Quốc hội theo hướng quy định bồi thường một phần hoặc toàn bộ thiệt hại theo quy định của Chính phủ và bổ sung các trường hợp cán bộ, công chức, viên chức, người giữ chức danh, chức vụ và người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp có hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm pháp lý.

Theo cơ quan thẩm tra, quy định trong dự thảo đã bảo đảm tính bao quát, có chính sách giúp cán bộ, công chức yên tâm thực hiện nhiệm vụ được giao và bảo đảm tính linh hoạt trong triển khai thực hiện, phù hợp với thực tiễn.