Báo cáo Quốc hội lộ trình chấm dứt phân bổ chỉ tiêu tín dụng

Tại phiên họp sáng 3/12, các đại biểu thảo luận ở hội trường về các báo cáo kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội khoá XIV, XV về giám sát chuyên đề, chất vấn.

Xử lý nợ xấu còn “nặng về quy trình, nhẹ về kết quả”

Đóng góp vào báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện trong lĩnh vực ngân hàng, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đánh giá, trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước có nhiều biến động, ngành ngân hàng đã có nỗ lực lớn để điều hành chính sách tiền tệ, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định tỉ giá, giảm mặt bằng lãi suất và đảm bảo an toàn hệ thống.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) phát biểu tại phiên họp.

Tuy nhiên, qua báo cáo, đại biểu cho rằng còn bốn vấn đề lớn chưa đáp ứng đầy đủ tinh thần nghị quyết của Quốc hội.

Trước hết, về cơ chế quota tín dụng chưa rõ lộ trình bỏ hẳn. Nghị quyết 62/2022 của Quốc hội đã yêu cầu nghiên cứu hạn chế và tiến tới xóa bỏ cơ chế điều hành phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng ngân hàng.

Theo bà, báo cáo của Chính phủ cho thấy Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều điều chỉnh như tiêu chí giao hạn mức minh bạch hơn, phân loại tổ chức tín dụng theo mức độ an toàn, một số tổ chức được chủ động hơn trong kiểm soát tăng trưởng tín dụng. Đây là những bước đi tích cực, song thực tế cho thấy cơ chế quota tín dụng vẫn đang được duy trì với việc giao và điều chỉnh chỉ tiêu cụ thể cho từng tổ chức tín dụng.

Đại biểu nhận định, báo cáo thiên về mô tả cách làm hiện nay nhưng chưa thể hiện được rõ lộ trình xóa bỏ hẳn cơ chế này và chưa lý giải đầy đủ vì sao sau nhiều năm yêu cầu tiến tới bỏ quota vẫn chưa có mốc thời gian và chưa có giải pháp cụ thể kèm theo.

Vấn đề thứ hai là cơ cấu lại tổ chức tín dụng yếu kém và xử lý nợ xấu còn “nặng về quy trình, nhẹ về kết quả”, theo đại biểu. Các nghị quyết Quốc hội đều nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2025 xử lý cơ bản các tổ chức tín dụng yếu kém, không để phát sinh tổ chức tín dụng yếu kém mới, kiểm soát chặt chẽ sở hữu chéo, sân sau và đưa nợ xấu gộp về khoảng dưới 3%. Báo cáo cho thấy ngành ngân hàng đã xây dựng, trình và triển khai nhiều đề án cơ cấu lại, hoàn thiện khung pháp lý, luật hóa một số quy định cần thiết về nợ xấu.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng báo cáo cần phải cụ thể hóa thêm một số nội dung. Đó là, còn bao nhiêu tổ chức tín dụng yếu kém chưa được xử lý dứt điểm? Tỉ lệ nợ xấu gộp, kể cả nợ đã bán cho VAMC và nợ tiềm ẩn, đang ở mức nào so với mục tiêu Quốc hội đặt ra? Tình trạng sở hữu chéo, thao túng ngân hàng đã được khắc phục thực chất đến đâu?

“Chúng ta thấy nhiều nỗ lực về quy trình, về khuôn khổ pháp lý nhưng chưa thực sự đánh giá được mức độ chuyển biến trên thực chất của hệ thống tổ chức tín dụng”, đại biểu nhận xét.

Tín dụng mục tiêu khó giải ngân

Vấn đề thứ ba đại biểu nêu là các chương trình tín dụng mục tiêu chậm tiến độ. Theo báo cáo của Chính phủ, chương trình tín dụng ưu đãi cho nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ thì giải ngân vẫn còn chậm, trong khi nhu cầu của người dân là rất lớn. Nguyên nhân được nêu chủ yếu là do thiếu dự án đủ điều kiện và vướng thủ tục đầu tư đất đai. Gói tín dụng quy mô 500.000 tỷ đồng phục vụ hạ tầng, công nghệ số, kinh tế xanh được bố trí nguồn vốn nhưng chưa giải ngân được do thiếu danh mục dự án từ các bộ ngành.

Đại biểu Nga nhấn mạnh, nếu chỉ dừng ở việc nêu khó khăn và nguyên nhân do các bộ ngành khác thì chưa thực sự sát đúng với vai trò điều tiết vĩ mô, trách nhiệm tham mưu chính sách chủ động của Ngân hàng Nhà nước. Người dân và doanh nghiệp cần nhìn vào kết quả cuối cùng là vốn có đến được lĩnh vực ưu tiên, đến được người cần hay không.

Cuối cùng là vấn đề về thị trường vàng. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã có những động thái rất quyết liệt như tăng cung vàng, đấu thầu, tham mưu sửa đổi Nghị định 24… Có thời điểm chênh lệch giá vàng miếng trong nước và thế giới được thu hẹp đáng kể.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy chênh lệch giá vàng lại tăng rất mạnh trở lại, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ và thao túng thị trường. Đại biểu đề nghị cần phân tích đầy đủ nguyên nhân gốc rễ và thể hiện rõ lộ trình sau khi sửa Nghị định 24 thì tổ chức lại thị trường vàng như thế nào nhằm mục tiêu giảm độc quyền, tăng cạnh tranh lành mạnh, phòng chống tình trạng làm giá và nhất là không để biến động giá vàng gây bất ổn vĩ mô.

Phiên họp diễn ra sáng 3/12.

Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng và báo cáo Quốc hội một lộ trình cụ thể để giảm dần và tiến tới bỏ hẳn cơ chế phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng mang tính chất hành chính. Trong thời gian chưa bỏ được hoàn toàn thì việc giao chỉ tiêu tín dụng cần được thực hiện ổn định, hạn chế điều chỉnh, mở rộng số lượng tổ chức tín dụng được tự chủ kiểm soát tăng trưởng tín dụng trong khung an toàn đã định.

Đối với các chương trình tín dụng, cần chủ động hơn trong việc tham mưu cơ chế phối hợp liên ngành, đơn giản hóa quy trình để đảm bảo vốn tín dụng mục tiêu (nhà ở xã hội, hạ tầng công nghệ số) đến được đúng đối tượng và đúng địa chỉ.

Sau khi sửa đổi Nghị định 24, Ngân hàng Nhà nước cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, công khai lộ trình tổ chức lại thị trường vàng. Đồng thời, nghiên cứu khả năng thiết lập sàn giao dịch vàng tập trung với cơ chế quản lý chặt chẽ, tiệm cận thông lệ quốc tế, đại biểu đề nghị.