Thị trường trái phiếu tăng "nhịp đập" dưới áp lực dòng tiền

Cao điểm thanh toán trái phiếu

Bước vào những tuần cuối cùng của năm 2025, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đứng trước giai đoạn cao trào nhất của chu kỳ thanh toán, khi áp lực chi trả gốc và lãi gia tăng, trong bối cảnh hoạt động phát hành mới có dấu hiệu chững lại và mặt bằng lãi suất nhích lên so với mức đáy hồi đầu năm.

Dữ liệu cập nhật trên hệ thống FiinPro-X cho thấy, từ đầu năm đến ngày 11/12, các tổ chức phát hành đã thanh toán khoảng 214.000 tỷ đồng tiền gốc và lãi trái phiếu, tương đương 85% tổng nghĩa vụ phải trả của cả năm 2025. Riêng trong tháng 12, dòng tiền phải trả dự kiến khoảng 45.000 tỷ đồng, trong đó nhóm bất động sản chiếm xấp xỉ 13.300 tỷ đồng, tiếp tục là tâm điểm cần theo dõi sát sao trong giai đoạn cuối năm.

Diễn biến thị trường trái phiếu những tháng đầu năm 2026 sẽ phụ thuộc lớn vào khả năng cân đối dòng tiền của doanh nghiệp. Ảnh tư liệu

Trong bức tranh tổng thể đó, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn duy trì xu hướng tăng nhẹ. Theo FiinGroup, tính đến cuối tháng 11/2025, giá trị trái phiếu doanh nghiệp lưu hành đạt gần 1,37 triệu tỷ đồng, tăng 1,2% so với tháng 10/2025 và cao hơn 9,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, tốc độ tăng chậm lại rõ rệt so với tháng 10, phản ánh sự suy yếu của hoạt động phát hành mới trong bối cảnh doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đều có xu hướng thận trọng hơn khi bước vào giai đoạn cao điểm thanh toán cuối năm. Trong tháng 11, tổng giá trị phát hành chỉ đạt 36.700 tỷ đồng, toàn bộ qua kênh riêng lẻ, giảm hơn 45% so với tháng trước và là mức thấp nhất trong 4 tháng gần đây.

Cơ cấu thị trường tiếp tục nghiêng mạnh về trái phiếu phát hành riêng lẻ, với giá trị lưu hành đạt khoảng 1,21 triệu tỷ đồng, chiếm gần 89% toàn thị trường. Trong khi đó, quy mô trái phiếu phát hành ra công chúng giảm còn 153.600 tỷ đồng, do không có đợt phát hành mới nào trong tháng 11, đồng thời xuất hiện các đợt mua lại toàn bộ trước hạn và một số lô trái phiếu đáo hạn.

“Diễn biến này cho thấy, kênh phát hành ra công chúng vẫn chưa lấy lại vai trò dẫn dắt, bất chấp những nỗ lực cải thiện khung pháp lý và minh bạch thông tin trong thời gian qua” - bà Đỗ Thị Hồng Vân - Trưởng nhóm Phân tích Khối Dịch vụ thông tin tài chính, FiinGroup nhận định.

Xét theo nhóm ngành, phát hành trái phiếu của khối ngân hàng và phi ngân hàng đều giảm trong tháng 11, song mức độ điều chỉnh có sự phân hóa rõ rệt. Khối ngân hàng phát hành 22.100 tỷ đồng, giảm gần 25% so với tháng trước và là mức thấp nhất trong 8 tháng, tập trung chủ yếu ở các kỳ hạn 1 - 3 năm và một phần kỳ hạn từ 5 năm trở lên, phục vụ mục tiêu cơ cấu nguồn vốn và bổ sung vốn cấp 2. Trong khi đó, nhóm phi ngân hàng ghi nhận mức sụt giảm mạnh hơn, giá trị phát hành chỉ đạt 14.600 tỷ đồng, giảm hơn 60% so với tháng 10, sau giai đoạn tăng tốc ngắn hạn trước đó.

Bất động sản trong vòng xoáy lãi suất

Trong nhóm phi ngân hàng, bất động sản vẫn giữ vai trò trụ cột, song hoạt động phát hành đã hạ nhiệt rõ rệt. Giá trị phát hành trong tháng 11/2025 đạt 12.800 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với tháng 10, nhưng vẫn cao gấp 3 lần cùng kỳ năm ngoái và tương đương mức bình quân của quý II/2025.

Lũy kế 11 tháng, các doanh nghiệp bất động sản đã huy động hơn 120.000 tỷ đồng qua kênh trái phiếu, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ, cho thấy nhu cầu vốn trung và dài hạn của ngành vẫn ở mức cao, bất chấp những thách thức về dòng tiền và thanh khoản.

Đáng chú ý, mặt bằng lãi suất phát hành tiếp tục có xu hướng nhích lên, đặc biệt ở nhóm bất động sản. Lãi suất coupon bình quân trong tháng 11 đạt khoảng 10,5%/năm, cao hơn đáng kể so với tháng trước, trong đó, các trái phiếu kỳ hạn ngắn (1 - 3 năm) ghi nhận mức tăng mạnh nhất, lên tới trên 12%/năm.

Xu hướng phát hành kỳ hạn dài (trên 5 năm) cũng gia tăng, phản ánh yêu cầu bù đắp rủi ro cao hơn của nhà đầu tư trong bối cảnh lãi suất thị trường có dấu hiệu bước vào chu kỳ tăng mới. Trong khi đó, lãi suất trái phiếu ngân hàng duy trì tương đối ổn định quanh mức 6 - 6,5%/năm, nhưng vẫn cao hơn rõ rệt so với vùng đáy thiết lập vào tháng 4/2025, cho thấy chi phí huy động vốn đang dần gia tăng.

Ở chiều ngược lại, hoạt động mua lại trước hạn tiếp tục giảm trong tháng 11, xuống còn 15.100 tỷ đồng, đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp sụt giảm. Sự co lại chủ yếu đến từ khối ngân hàng, khi mặt bằng lãi suất tăng khiến các tổ chức phát hành hạn chế mua lại sớm các lô trái phiếu đang lưu hành. Ngược lại, khối phi ngân hàng, đặc biệt là bất động sản, ghi nhận mức tăng mạnh về giá trị mua lại trên nền thấp, cho thấy một bộ phận doanh nghiệp vẫn chủ động tái cơ cấu nợ để giảm áp lực thanh toán trong các kỳ tới.

Nguồn: Công ty Chứng khoán MB. Đồ họa: Phương Anh

Trên thị trường thứ cấp, thanh khoản trái phiếu doanh nghiệp cải thiện rõ rệt trong tháng 11, với tổng giá trị giao dịch đạt hơn 122.000 tỷ đồng, tăng mạnh so với tháng trước và cùng kỳ. Dòng tiền có xu hướng quay lại nhóm trái phiếu kỳ hạn còn lại 1 - 3 năm, trong khi giao dịch ở các kỳ hạn dài hơn chững lại. Giao dịch tiếp tục tập trung chủ yếu ở nhóm ngân hàng và nhóm bất động sản, song diễn biến trái chiều giữa 2 nhóm này cho thấy tâm lý nhà đầu tư đang phân hóa mạnh theo mức độ rủi ro và khả năng thanh toán của từng tổ chức phát hành.

Bước sang đầu năm 2026, áp lực đáo hạn được dự báo hạ nhiệt rõ rệt do yếu tố mùa vụ, dù rủi ro vẫn tập trung ở khối phi ngân hàng, đặc biệt là bất động sản. Trong tháng 1/2026, giá trị gốc trái phiếu đến hạn khoảng 5.000 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với tháng 12/2025, song áp lực sẽ quay trở lại trong nửa đầu năm 2026 khi tổng giá trị đáo hạn của khối phi ngân hàng dự kiến lên tới gần 78.000 tỷ đồng.

“Trong bối cảnh đó, diễn biến thị trường trái phiếu những tháng đầu năm 2026 sẽ phụ thuộc lớn vào khả năng cân đối dòng tiền của doanh nghiệp, xu hướng lãi suất và mức độ phục hồi niềm tin của nhà đầu tư sau giai đoạn cao điểm cuối năm” - bà Ngô Phương Linh - chuyên gia phân tích của FiinGroup nhấn mạnh.